Ik was vorig weekend in Drenthe. De voorspellingen waren zeer regenachtig, maar eigenlijk was het alleen maar droog en zonnig: Tijd om er op uit te gaan. Eén van de dingen waar ik heel veel interesse voor heb is de tweede wereldoorlog. Daarom zijn we naar voormalig kamp Westerbork geweest.
Grote indruk
Ik had het wel al verwacht, maar het heeft een behoorlijke indruk op mij achtergelaten. De manier waarop, de aantallen maar vooral de verhalen. Wij hadden het geluk dat we een kwartier voor de start van de rondleiding aankwamen. En de rondleiding over het kampterrein was zeer indrukwekkend.
Zelf doen
Natuurlijk kan je eigenwijs zijn en op eigen gelegenheid over het terrein lopen. Er staan wat palen die stukken uit het boek van Etty Hillesum vertellen. Hoe was het kampleven. Hoe ging het eraan toe en wat zijn de persoonlijke verhalen. Maar ik weet zeker dat dat nooit zo goed had geweest als onze gids.
De gids vertelde een aantal verhalen, feiten, beschreef personages en situaties. En dat alles op een rustige en indruk makende manier. Hoe was het leven daar in dat kamp. Ook verhalen van overlevenden kwamen aan bod. Mensen die in totaal wel in zes kampen hebben gezetten in anderhalf jaar tijd. Zeer indrukwekkend om dat stukje van de Nederlandse en wereld geschiedenis beter te leren kennen.
Gratis
Deze rondleiding was volledig gratis! Met een toegangskaartje voor het herdenkingscentrum, mocht je zelfs gratis met de pendelbus mee. Maar juist die rondleiding maakte het veel indrukwekkender. Ik was dus erg blij dat we daaraan mee konden doen.
Verschillende tours
In andere musea wordt het nog wel eens anders aangepakt. Soms kan je, al dan niet gratis, mee met de rondleiding door een gids. Soms is er een audio tour en soms is er niet meer dan een plattegrond of een boekje. Grote verschillen met elk hun voor en nadelen.
Bijvoorbeeld in het Louvre of het Vaticaanmuseum, moesten we het doen met enkel een boekje en de omschrijvingen naast de kunstwerken. De goedkoopste manier en bij grote musea vaak prima voor de incidentele bezoeker. Er zijn indrukken genoeg. In Barcelona heb ik twee audiotours gedaan. In zowel Camp Nou (het stadion van FC Barcelona) als Gaudi’s Crypt. In beide gevallen zeker een aanrader.
Maar wat is nou de juiste aanpak? Ik vond het in Westerbork erg prettig en dit heeft mijn beleving van het bezoek heel erg vergroot. Ook de beide audio tours waren een welkome aanvulling. Alleen daar moest ervoor betaald worden. Net zoals dat vaak moet voor een rondleiding.
Jammer
Wat ik jammer vind, is dat deze tours extra opties extra zijn en niet standaard inbegrepen. Het is een stukje beleving van het museum of de plaats die je bezoekt. Natuurlijk kost het extra geld, maar ik denk dat het in sommige gevallen zeker gerechtvaardigd zou zijn om de entree iets hoger te maken en het gratis aan te bieden. Het gaat namelijk niet alleen om meer geld verdienen, maar ook de ervaring verbeteren. Als de ervaring van jouw bezoekers erg goed is, komen ze terug of raadden ze je aan. Dat levert alleen maar meer bezoekers op.
Kosten vs baten
Natuurlijk kost een ‘gratis’ tour ook geld. Maar ik denk uiteindelijk dat het meer tevreden bezoekers oplevert die voor een hoop gratis reclame zorgt. Ook had onze gids nog een extra folder bij zich, die aan het eind van de tour voor €1,50 gekocht kon worden. De tour was zo goed, dat iedereen die extra folder wel wilde hebben. Hij was ook erg snel uitverkocht en kreeg een hoop fooi. Uiteindelijk leverde de rondleiding dus op die manier geld op, terwijl ik niet zou weten of ik hem had gedaan als ik er vooral voor moest betalen. Daar kunnen musea zeker gebruik van maken bij de rondleidingen.
Verdienmodel aanpassen
Vaak moet er vooraf worden betaald voor een prestatie. Je koopt een kaartje voor een concert, CD, rondleiding of dienst. Maar wat nou als het verdienmodel aangepast wordt. Je krijgt het gratis en er wordt van je verwacht dat je betaald als je erg tevreden bent met die dienst. Zoals bij straatmuzikanten. Ik weet zeker dat bij kamp Westerbork de rondleiding nu genoeg geld heeft binnen gebracht om hem te faciliteren. Ik heb ook wel eens van een artiest gehoord die een cd gratis beschikbaar had gesteld met de vraag: “Geef ervoor wat het je waard is”. Die artiest heeft er uiteindelijk meer mee verdiend dan wanneer de cd normaal verkocht zou worden.
Als een tour dan niet in de prijs zit inbegrepen, ga dan gerust met de pet langs achteraf. Dan krijg je een echte waardering voor het werk (hoe meer geld je krijgt hoe beter mensen de rondleiding vonden) en kan je dat ook weer als feedback gebruiken. Krijg je niks, is de rondleiding misschien wel heel slecht… Ook maken meer mensen gebruik van de rondleiding, waardoor er meer gratis reclame is. Die mond op mond reclame levert vaak heel veel nieuwe bezoekers op.
Maarja, de gok nemen om de tour ‘voor te schieten’ en te hopen dat er genoeg fooi binnenkomt is voor veel musea een te grote gok. Teveel onzekerheid in een branche waar ze dat financieel vaak niet goed aan kunnen.
Het is en blijft een gok, maar ik denk dat musea met een goede rondleiding hier meer mee op kunnen halen dan met de betaalde tour. Dat zijn dus meer inkomsten, meer naamsbekendheid en dus meer bezoekers… Wat wil een museum nog meer?
Klinkt logisch inderdaad. Maar ik weet niet of het voor iedereen een voordeel is. Ik houd niet zo van rondleidingen, ik loop liever zelf met een boekje in de hand. Als de prijs daar hoger door is, word ik er minder blij van.